YÖK Denkliği ve Tanıma Mevzuatı Nedir Nasıl Kontrol Edilir?
Yurtdışında üniversite okumaya karar veren öğrencilerin kafalarını kurcalayan konulardan biri de “Yurt dışı üniversitelerin YÖK denkliği var mı?” sorusu oluyor. Bu durum; ülke, üniversite ve programa göre değişiklik gösterse de; yurt dışında üniversite mezunu olanların genellikle birkaç koşulu sağladıktan sonra YÖK denkliği elde etme şansı bulunuyor.
Yurt dışındaki üniversitenizin YÖK tarafından tanınması gerekiyor
05.12.2017 tarihli resmi gazetede yayınlanan hususlara göre yurt dışındaki bir üniversiteden mezun olduktan sonra alacağınız diplomanın Türkiye’de denklik alabilmesi için ilgili üniversitenin YÖK tarafından tanınması şarttır. Bir üniversitenin YÖK tarafından tanınması için aşağıdaki niteliklere sahip olması gerekiyor:
- İlgili üniversitenin, bulunduğu ülkedeki yetkili makamlarca akademik derece verme yetisine sahip olması
- İlgili üniversite, bağlı olduğu ülkenin dışındaki başka bir ülkede faaliyet gösteren bir üniversite ise hem kendi ülkesi hem de bulunduğu ülkedeki yetkili merciler tarafından akademik derece verme yetkisine sahip olması
- İlgili üniversitenin, Türkiye’nin de üye olduğu uluslararası örgütlerin altında bulunan bir üniversite olması
Bir üniversitenin YÖK tarafından tanınıyor olduğunu kesin bir şekilde belirlemeniz için YÖK’e dilekçe yazmanız gerekiyor. Dilekçenin içeriğinde kişisel bilgilerinizin yanı sıra, sormak istediğiniz üniversitenin hem İngilizce hem de bağlı olduğu ülkenin diliyle tam adını, bulunduğu ülkeyi, iletişim bilgilerini belirtmeniz gerekiyor.
YÖK Denkliği Nedir?
YÖK Denkliği, Türkiye dışarısındaki bir eğitim kurumundan alacağınız diplomanın Türkiye’de de aynı geçerliliğe sahip olması anlamına geliyor. Örneğin Polonya’da alacağınız tıp eğitimiyle Türkiye’deki hastanelerde doktorluk yapmak istiyorsanız YÖK Denkliği almış olmanız gerekiyor. Kimi mesleklerde bu denklik çok önem arzetmese de, özellikle kamuya bağlı çalışan sektörlerde YÖK Denkliği Türkiye’de çalışabilmek için hayati önem taşıyor.
İşletme, ekonomi veya iletişim fakültelerinin herhangi birinden mezun olduktan sonra özel sektörde çalışmayı hedefliyorsanız YÖK Denkliği sizin için çok gerekli bir konu olmayabiliyor. Çünkü özel sektörde denklik konusundan çok eğitim alınan kurumun prestiji göz önünde bulunduruluyor. Ancak hukuk, tıp veya mühendislik gibi bölümlerde eğitim almayı planlıyorsanız YÖK Denkliği şartlarını karşılamanızda fayda var.
Seviye ve Yeterlilik Belirleme Sistemi (SYBS)
Yurt dışında mezun olduğunuz bölümün Türkiye’deki yükseköğretim sistemince yeterli görülebilmesi için bir takım işlemlerden oluşan ve YÖK tarafından yürütülen bir sistemdir. Bu sistemle, Türkiye’de diplomanızın denklik alabilmesi için öğrencilerden Seviye Tespit Sınavı’na (STS) girmesi, ek dersler alınması, YDS sınavına girmesi vb. değişik işlemler istenmektedir. SYBS özellikle beşeri bölümlerden mezun olan öğrenciler için istenen bir şey değildir.
SYBS işlemleri, diplomanızı inceleyen kurul tarafından şüpheli, yetersiz ya da incelenmesi gereken durumların görülmesi halinde yapılmaktadır. Ancak TIP, diş hekimliği, eczacılık, mühendislik, mimarlık ve öğretmenlik gibi bölümlerden mezun olan öğrenciler denklik aşamasında SYBS işlemlerinin en az birini gerçekleştirmek zorundadır. STS, her yılın belli günlerinde YÖK’ün ilan ettiği üniversitelerde ve saatlerde yapılmaktadır. Eğer mezun olduğunuz bölümü gerçekten okuyarak ve bilerek bitirdiyseniz bu sınavdan çekinmeniz gereken bir şey yoktur.
Bilgisayar ve Yazılım Mühendisliği Örnek STS Soruları
YÖK Denkliği Nasıl Alınır?
Yüksek Öğretim Kurulu’nun bu konudaki uygulaması yıllar içinde değişiklik gösteriyor. O yüzden en baştan hatırlatmakta fayda var ki; en doğru bilgi yine Yüksek Öğretim Kurumu’nun web sitesinden alınabiliyor. 2018 yılı itibariyle uygulanan teyamüllere göre YÖK, kendi belirlediği listede ilk 1000 içerisinde yer alan üniversitelerden alınan diplomalar için direkt denklik başvurusu yapılabilir. YÖK’ün belirlediği ilk 1000 üniversite sıralaması her yıl değişiklik gösterdiği için üniversiteye kayıt olacağınız sene bu listeyi kontrol etmeniz yeterlidir.
Aşağıda yer alan sitelerdeki sıralamalar üniversitelerin dünya çapındaki sıralamaları olup YÖK’ün referans aldığı listelerdir. Eğer yurt dışında okuyacağınız üniversite aşağıdaki listelerin herhangi birinde ilk 1000 arasında yer alıyorsa o üniversitenin diplomasının denkliği için başvuruda bulunabilirsiniz.
- Academic Ranking of World Universities (Shanghai)
- CWTS Leiden Ranking
- University Ranking by Academic Performance (URAP)
- QS World University Rankings
- Times Higher Education (THE) World University Ranking
İlk 1000 üniversite arasında bulunmayan bir okula kayıt olmak isteyen öğrencilerin, YÖK denkliği alabilmesi için mezun oldukları ilgili üniversitenin YÖK tarafından tanınır olması gerekiyor. Çoğu durumda üniversiteniz ilk 1000 arasında olmasa bile eğer Türkiye’deki yükseköğretime eşdeğer bir eğitim alındığı sonucuna varılırsa SYBS işlemlerinin uygulanmasına gerek kalmadan denklik süreci tamamlanmaktadır. Bazı durumlarda ise öğrencilerden ekstra ders alması veya STS sınavına girmesi istenmektedir. Bu işlemlerin sonucunda üniversiteniz ilk 1000 arasında olmasa bile denklik işleminiz tamamlanmış olur.
Kamuyu ilgilendiren bölümlerden mezun olan öğrencilerin ise SYBS işlemlerinden geçmesi ve bu işlemlerden en az bir tanesi tamamlaması beklenir. İlgili bölümler 05.12.2017 tarihli 30261 sayılı resmi gazetedeki mevzuata göre TIP, diş hekimliği, eczacılık, hukuk, mühendislik, mimarlık şeklinde sıralanmaktadır. Bu bölümlerden mezun olan ve diploma denkliği almak isteyen öğrenciler STS olarak kısaltılan Seviye Tespit Sınavı’na girmeleri gerekir veya yurt içindeki bir üniversiteden eksik görülen kredilerin alınması ve tamamlanması istenir. Ayrıca bu bölümlerden mezun olan öğrencilerin tümünden saymış olduğumuz işlemler istenmeyebilir. Alınacak karar ve istenecek işlemler münferit olup kişiden kişiye değişebilmektedir.
Yukarıdaki istenen şartların dışında yurt dışında okuyacağınız üniversitenin ilk 1000 içerisinde olmaması veya yine yukarıdaki gibi ilk 1000 arasındaki üniversiteye gitmeyip YÖK’ün şart koştuğu sıralamaları da elde edemediyseniz mezun olacağınız üniversitenin daha öncesinden YÖK tarafından bir tanınırlılığı var mı diye kontrol etmelisiniz. Bu gibi ayrıntılar için her zaman profesyonel danışmanlık hizmeti almanız hem zaman hem de maddi kaybınızı önler.
Fakülte ve bölümlere göre değişmekle birlikte YÖK, bazı öğrencilerden eksik dersleri tamamlamasını da isteyebiliyor. Özellikle hukuk gibi yerel konuları da içeren bölümlerde denklik belgesi almak adına Türkiye’deki üniversitelerden ekstra dersler almak gerekebiliyor.
WestLine International’ın anlaşmalı olduğu üniversitelerin birçoğu YÖK’ün her yıl yayınladığı ilk 1000 üniversite arasında bulunuyor. Bu sayede bu üniversitelerden mezun olan öğrenciler çok daha kolay prosedürlerle YÖK denkliği alabilme şansı elde ediyor. Yurt dışı üniversite eğitiminiz sonrasında alacağınız diplomanın YÖK denkliği alabilme hakkını elde etmesini istiyorsanız; WestLine International’ın profesyonel danışmanlarından yardım alabilir, bu koşulları yerine getiren üniversite ve bölümler hakkında bilgi alabilirsiniz.